سوره جاثیه، چهل و پنجمین سوره قرآن کریم، یکی از سوره‌های مکی است که به موضوعات مهمی از جمله توحید و یکتا پرستی می‌پردازد. این سوره با حروف مقطعه “حم” آغاز می‌شود و در 37 آیه به بیان مفاهیم عمیق دینی و اخلاقی می‌پردازد. در ادامه به بررسی برخی از مفاهیم کلیدی این سوره در رابطه با توحید و یکتا پرستی می‌پردازیم.
عظمت خداوند و یکتایی او
سوره جاثیه با تأکید بر عظمت و یکتایی خداوند آغاز می‌شود. در آیه 4 آمده است: “وَفِي خَلْقِكُمْ وَمَا يَبُثُّ مِنْ دَابَّةٍ آيَاتٌ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ” یعنی در آفرینش شما و آنچه از جنبندگان منتشر و پراکنده می‌کند، برای اهل یقین نشانه‌هایی است. این آیه به وضوح بر یکتایی خداوند در خلق و تدبیر جهان تأکید دارد1.
بطلان شرک و عقاید مشرکان
یکی از موضوعات مهم در سوره جاثیه، بطلان شرک و عقاید مشرکان است. در آیه 23 آمده است: “أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَٰهَهُ هَوَاهُ وَأَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَىٰ عِلْمٍ” یعنی آیا دیدی کسی را که هوای نفس خود را معبود خود گرفته و خدا او را با علم گمراه کرده است؟ این آیه نشان‌دهنده نادرستی عقاید مشرکان و تأکید بر یکتایی خداوند است2.
هدایت الهی و قرآن
سوره جاثیه به اهمیت هدایت الهی و نقش قرآن در هدایت انسان‌ها اشاره دارد. در آیه 2 آمده است: “تَنْزِيلُ الْكِتَابِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ” یعنی این کتاب نازل شده از سوی خدای توانای شکست ناپذیر و حکیم است. این آیه نشان‌دهنده اهمیت قرآن به عنوان منبع هدایت و راهنمایی به سوی توحید است2.
عذاب دنیوی و اخروی
یکی از مفاهیم برجسته سوره جاثیه، عذاب دنیوی و اخروی برای کافران و مشرکان است. در آیه 10 آمده است: “مِنْ وَرَائِهِمْ جَهَنَّمُ” یعنی پیش رویشان دوزخ است. این آیه به عذاب دنیوی اشاره دارد و در آیات بعدی به عذاب اخروی نیز پرداخته می‌شود2.
نتیجه‌گیری
سوره جاثیه با تأکید بر مفاهیم توحید، یکتایی خداوند، بطلان شرک و عقاید مشرکان، هدایت الهی و نقش قرآن، و عذاب دنیوی و اخروی، به تبیین اصول اساسی دین اسلام می‌پردازد. این سوره با بیان این مفاهیم، انسان‌ها را به سوی یکتا پرستی و پیروی از دستورات الهی دعوت می‌کند و اهمیت هدایت الهی را نیز یادآور می‌شود.