مفهوم خمس در توحید و یکتا پرستی یکی از موضوعات مهم و بنیادین است که در ادیان توحیدی مانند اسلام به تفصیل مورد بحث قرار گرفته است. در این مقاله، به بررسی مفهوم خمس در چارچوب توحید و یکتا پرستی می‌پردازیم.
مفهوم خمس در توحید
توحید به معنای اعتقاد به یگانگی خداوند است. در این دیدگاه، خداوند یگانه و بی‌همتا است و هیچ شریکی در خلقت و اداره جهان ندارد. خمس در این چارچوب به عنوان یکی از اعمال نیک و پسندیده‌ای که خداوند به آن سفارش کرده است، در نظر گرفته می‌شود. خمس به معنای پرداخت یک پنجم از درآمد و دارایی به نیازمندان و فقرا است و به عنوان یکی از ارکان اصلی دین اسلام شناخته می‌شود.
خمس در قرآن
در قرآن، خمس به عنوان یکی از اعمال نیک و پسندیده‌ای که خداوند به آن سفارش کرده است، توصیف شده است. در آیات مختلف قرآن، به اهمیت خمس و نقش آن در زندگی انسان‌ها اشاره شده است. به عنوان مثال، در سوره انفال آیه 41 آمده است: “وَاعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شَيْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ” (و بدانید که هر چیزی که به دست می‌آورید، یک پنجم آن برای خدا و رسول خدا و خویشاوندان او و یتیمان و مسکینان و در راه ماندگان است). این آیه نشان‌دهنده این است که خمس دادن یکی از نشانه‌های ایمان و تقوا است و خداوند به آن اهمیت زیادی می‌دهد1.
خمس در احادیث
احادیث نیز به تفصیل به توصیف خمس پرداخته‌اند. پیامبر اسلام (ص) و امامان معصوم (ع) در احادیث خود به اهمیت خمس و نقش آن در زندگی انسان‌ها اشاره کرده‌اند. در این احادیث، به اهمیت کمک به نیازمندان و بخشش از مال و دارایی به دیگران تأکید شده است. همچنین، در احادیث به این نکته اشاره شده است که خمس دادن باعث پاکی و تزکیه نفس می‌شود و انسان را از گناهان پاک می‌کند2.
خمس در فقه اسلامی
در فقه اسلامی، خمس به عنوان یکی از واجبات مالی شناخته می‌شود که بر هر مسلمانی واجب است. خمس به درآمدها و دارایی‌هایی تعلق می‌گیرد که از راه‌های مختلفی مانند زراعت، صنعت، تجارت، پژوهش و یا از راه‌های کارگری و کارمندی به دست می‌آید. خمس به دو بخش تقسیم می‌شود: سهم امام و سهم سادات. سهم امام برای مصارف عمومی و نیازهای جامعه اسلامی استفاده می‌شود و سهم سادات به نیازمندان از خاندان پیامبر (ص) تعلق می‌گیرد3.
نتیجه‌گیری
مفهوم خمس در توحید و یکتا پرستی یکی از موضوعات مهم و بنیادین است که در ادیان توحیدی به تفصیل مورد بحث قرار گرفته است. خمس به عنوان یکی از اعمال نیک و پسندیده‌ای که خداوند به آن سفارش کرده است، در نظر گرفته می‌شود و شامل کمک به نیازمندان و بخشش از مال و دارایی به دیگران است. توصیفات خمس در قرآن، احادیث و دیگر متون دینی نشان‌دهنده اهمیت این عمل نیک و پاداش بزرگی است که از جانب خداوند برای آن در نظر گرفته شده است.