مفهوم جهنم در توحید
تعریف جهنم
جهنم یا دوزخ در اصطلاح دینی به معنای مکانی است که خداوند برای مجازات گناهکاران و بدکاران در نظر گرفته است. این مکان در آخرت قرار دارد و به عنوان کانون رنج‌ها و محرومیت‌ها توصیف شده است. جهنم در قرآن کریم و روایات اسلامی به عنوان مکانی برای عذاب ابدی گناهکاران معرفی شده است.
جهنم در قرآن
قرآن کریم بارها به مفهوم جهنم اشاره کرده و آن را به عنوان مکانی برای مجازات گناهکاران توصیف کرده است. برخی از آیات قرآنی که به جهنم اشاره دارند عبارتند از:
- سوره بقره، آیه 206:“وَإِذَا قِيلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَلَبِئْسَ الْمِهَادُ” (و چون به او گفته شود: «از خدا بترس»، غرور وى را به گناه مى‌کشاند. پس جهنم او را بس است و چه بد بسترى است).
- سوره نساء، آیه 56:“إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآيَاتِنَا سَوْفَ نُصْلِيهِمْ نَارًا كُلَّمَا نَضِجَتْ جُلُودُهُمْ بَدَّلْنَاهُمْ جُلُودًا غَيْرَهَا لِيَذُوقُوا الْعَذَابَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَزِيزًا حَكِيمًا” (کسانی که به آیات ما کفر ورزیدند، به زودی آنان را در آتشی وارد می‌کنیم که هرگاه پوست‌هایشان پخته شود، پوست‌های دیگری جایگزین آن می‌کنیم تا عذاب را بچشند. خداوند توانا و حکیم است).
- سوره حجر، آیه 43-44:“وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِينَ * لَهَا سَبْعَةُ أَبْوَابٍ لِكُلِّ بَابٍ مِنْهُمْ جُزْءٌ مَقْسُومٌ” (و جهنم وعده‌گاه همه آنان است. برای آن هفت در است و برای هر دری بخشی از آنان تقسیم شده است).
جهنم در روایات و احادیث
روایات و احادیث نیز به تفصیل به موضوع جهنم پرداخته‌اند. برخی از مثال‌ها عبارتند از:
- عذاب قبر: امام صادق (ع) می‌فرمایند:“عذاب قبر برای مؤمن کفاره نعمت‌هایی است که ضایع کرده است و عذاب قبر کسی که مادرش از او ناراضی باشد شدیدتر است”1.
- عذاب برای ترک نماز: پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند:“سستی در به جا آوردن نماز سبب تنگی و فشار قبر می‌گردد”2.
- عذاب برای ظلم: پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند:“هیچ کس تازیانه‌ای به ستم بر کسی نزند مگر این که فردای قیامت در آتش دوزخ همانند آن تازیانه بر او نواخته شود”2.
فلسفه جهنم
فلسفه جهنم در توحید به عنوان یک ابزار تربیتی و اصلاحی مطرح می‌شود. هدف از جهنم، تنبیه و اصلاح گناهکاران و بازگرداندن آن‌ها به راه راست است. همچنین، جهنم به عنوان یک هشدار برای دیگران عمل می‌کند تا از گناهان و نافرمانی‌ها دوری کنند.
نتیجه‌گیری
مفهوم جهنم در توحید به عنوان یک ابزار الهی برای تربیت و اصلاح انسان‌ها مطرح می‌شود. این مفهوم در قرآن کریم و آموزه‌های اسلامی به صورت‌های مختلفی بیان شده و هدف اصلی آن بازگرداندن انسان‌ها به راه راست و جلوگیری از گناهان است.
آیا موضوع خاصی در این زمینه وجود دارد که بخواهید بیشتر درباره آن بدانید؟
1: ویکی شیعه 2: موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل‌البیت علیهم‌السلام